«Քաղաքական պայքարի իրական բովանդակությունը քաղաքական համակարգի ներսում է»
Հանրապետությունում սկսվող նախընտրական գործընթացների, կոալիցիայի ներսում ստեպ-ստեպ նկատվող անհամաձայնությունների, դրանց շուրջ ծավալվող խոսակցությունների, առաջիկա ընտրական գործընթացների վրա դրանց հնարավոր ազդեցության, ինչպես նաև աշխարհում կատարվող սոցիալական ընդվզումների` հայաստանյան արձագանքների հավանականության մասին է զրույցը քաղաքագետ Ալեքսանդր ԻՍԿԱՆԴԱՐՅԱՆԻ հետ: - Ի՞նչ կարելի է ասել վերջին ժամանակաշրջանում կոալիցիայի ներսում կատարվող ինչ-ինչ խմորումների վերաբերյալ շրջանառվող խոսակցությունների մասին: - Ես բազմիցս եմ ասել, որ Հայաստանում իշխանության կուսակցություն, որպես այդպիսին, չկա: Այսպես կոչված, իշխանության կուսակցության ներսում ևս չպետք է բացառել հակասությունները: Դա նորմալ քաղաքական պայքար է, որը, բնականաբար, ընտրությունների նախօրեին սրվում է: Կախված այն հանգամանքից, թե խորհրդարանում քանի պատգամավորական տեղ կունենա այս կամ այն կուսակցությունը, դրանով էլ պայմանավորված է երկրի կառավարման համակարգում նրա ներկայացուցիչների թիվը: Իսկ այս ամենով է պայմանավորված կուսակցության կշիռն ընտրություններից հետո: Ինչպես նաև սրանով է պայմանավորված կուսակցության կշիռը նախագահական ընտրությունների նախօրեին, քանի որ խորհրդարանական ընտրությունները նախագահական նախընտրական արշավի մասն են հանդիսանում: Համապատասխանաբար, ինչի մասին բոլորը խոսում են և փորձում են պարզել, այն է, ինչը հայկական քաղաքական կյանքում մշտապես գոյություն ունի: Իհարկե, լրագրողներն ավելի շատ ուշադրություն են դարձնում ՀԱԿ-ի և կոալիցիայի հակադրությանը, որովհետև այն ավելի տեսանելի է` հանրահավաքներ ու երթեր են: Բայց քաղաքական պայքարի իրական բովանդակությունը քաղաքական համակարգի ներսում է: Ակներև է, որ հանրապետականները կփորձեն խորհրդարանում պատգամավորական տեղերի 50 տոկոսն ունենալ` գումարած մեկ ձայն: Դա Հայաստանի պարագայում գրեթե 70 պատգամավորական տեղ է: Մի՞թե հասկանալի չէ` պարոն Ծառուկյանը չի ցանկանա, որ նոր խորհրդարանում ԲՀԿ պատգամավորների թիվը պակասի: Մի՞թե հասկանալի չէ, որ Դաշնակցությունը կհուսա խորհրդարանում քիչ թե շատ կայուն ներկայություն ունենալ, որ ՀԱԿ-ը չի հավակնում ինչ-որ քանակով անցնել խորհրդարան: Բայց Ազգային ժողովում պատգամավորական տեղերն անսահմանափակ չեն, և դրանց համար պայքար է ընթանում, որի ականատեսն ենք մենք: - Ի՞նչ եք կարծում, որքա՞ն են հիմնավոր` կոալիցիայից ԲՀԿ-ի դուրս գալու մասին ենթադրություններն ու կանխատեսումները: Ընդորում, ԲՀԿ-ն չի բացառել ՀԱԿ-ի հետ համագործակցությունը: - Ես չեմ կարծում, թե կոալիցիայից դուրս գալը նրա համար շահավետ կլինի: Որովհետև կոալիցիայից դուրս գալով, ԲՀԿ-ն կզրկվի ընտրություններից առաջ իրավիճակի վրա ներազդեցության միջոցներից, դրա համար անհրաժեշտ գործիքներից: Ամբողջությամբ մտնել ընդդիմադիր դա՞շտ, այսինքն, հետ կանչել իր նախարարների՞ն, դուրս գալ և զբաղվել հանրահավաքային ակտիվ գործունեությա՞մբ` խորհրդարան մտնելու համար: Բայց դրա համար անհրաժեշտ ռեսուրս կա՞, արդյոք. մարդկային, փորձագիտական և այլ ռեսուրսներ… Այս ընթացքում ասվածը, պարզապես նախընտրական պայքարի դրսևորում է: Մեզ մոտ նախընտրական արշավ է, և կողմերը, այդ թվում նաև ԲՀԿ-ն ու հանրապետականները դիրքավորվում են ընտրություններից առաջ: Ասացի «Բարգավաճ Հայաստանը» ջանում է ապագա խորհրդարանում իր համար պատգամավորական որոշակի թվով տեղեր նվաճել, այդ մասին պարզապես խնդրելը բավարար չէ, երբեմն հարկավոր է սպառնալ: Եվ դա նորմալ քաղաքական արշավ է, այդպիսին է քաղաքականությունն ամբողջ աշխարհում: Ինչ վերաբերում է ընտրություններում ԲՀԿ-ՀԱԿ միավորվելուն, Դուք կարո՞ղ եք պատկերացնել, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը կհամաձայնի երկրորդ համարը լինել խորհրդարանում` պարոն Ծառուկյանից հետո: Ինձ համար դժվար է նման բան պատկերացնելը: Այդ պատճառով էլ դժվարանում եմ այսօր այդպիսի` ԲՀԿ-ՀԱԿ միավորում պատկերացնել: - Նյու-Յորքի Ուոլլ սթրիթում սկսված բողոքի ակցիան տարածվել է նաև Եվրոպայում, այդ մասին անգամ հայկական հեռուստաալիքներն են կադրեր ցուցադրում: Ձեր կարծիքով, այդ ակցիան արդյո՞ք արձագանք կգտնի Հայաստանում. չէ՞ որ մեզանում նույնպես տնտեսական առումով բողոքելու առիթներ կան, ընդորում, ավելի շատ, քան կուշտ Եվրոպայում: - Կարծում եմ` Հայաստանում փողոց դուրս գալու համար Նյու-Յորքի կարիք չի զգացվում, դա հաջողությամբ ստացվում է նաև առանց Նյու-Յորքի: Այն ամենն, ինչ կատարվում է Հայաստանում (խոսքն այն ոլորտի մասին է, որից հարցնում եք), կապ ունի հայաստանյան ներքաղաքական և տնտեսական, սոցիալական իրավիճակի հետ: Այն, ինչը կարող է տեղի ունենալ, կլինի ոչ թե այն պատճառով, որովհետև եղել է Նյու-Յորքում, այլ` որովհետև այդպես են զարգանում իրադարձությունները Հայաստանում: Եվ բոլոր դեպքերում, մենք այդ իմաստով բավարար չափով չենք կապված արտաքին աշխարհի հետ: Այսինքն, Արևմուտքում սոցիալական, ձախ ցանցերը միավորված են. այդ մարդիկ միմյանց հետ հանդիպում են, ընդհանուր հավաքներ են ստեղծում, հանրահավաքներ, ցույցեր են կազմակերպում: Օրինակ, Փարիզի և Բեռլինի հակագլոբալիստները մշտապես համագործակցում են, պլանավորում են միասնական ակցիաներ, անհրաժեշտության դեպքում մի երկրից մեկ այլ երկիր են գնում: Հանրահավաքների, ցույցերի, ընդհանրապես ակցիաների համար ֆինանսական զգալի միջոցներ են ներդրվում: Դուք ՀԱԿ-ի հանրահավաքներում մեծ թվով ֆրանսիացիների, ամերիկացիների, աֆրիկացիների տեսե՞լ եք, դուք Փարիզում ցույցի մասնակցելու համար ինքնաթիռի տոմս գնող հայերի տեսե՞լ եք… Այդպիսի կապեր մեզանում պարզապես չկան: Այդ պատճառով էլ չեմ կարող ասել, թե Նյու-Յորքի օրինակով մեզ մոտ ինչ-որ բան կարող է կատարվել:
