Տիեզերքի ձևավորման փուլերը

14 միլիարդ տարի առաջ ¬ տեղի է ունեցել Մեծ պայթյունը, որից ծնունդ է առել Տիեզերքը£ 13,999 տարի առաջ ¬ վերադասավորումների դարաշրջան էր, երբ ճառագայթումն արտահոսում-զատվում էր նյութերից£ Հենց այդ ճառագայթումներն անվանվում են մնացուկային և մինչ դրանց արտազատումը ոչինչ տեսանելի չէ£ 13,999-13 միլիարդ տարի առաջ ¬ «խավար դարաշրջան», որի մասին գրեթե ոչինչ հայտնի չէ. այդ ընթացքում ձևավորվել են գալակտիկաներն ու գալակտիկական կուտակումները£ 13 մլրդ տարի առաջ ¬ հայտնվել են 1¬ին սերնդի աստղերը, որոնք ծանր տարրերի բացակայության պատճառով դեռ չէին կարող մոլորակ համարվել£ 4,5 միլիարդ տարի առաջ ¬ մեր Արեգակնային համակարգի ծնունդը` 3¬րդ սերնդի աստղ Արևի հետ մեկտեղ£ 3 մլրդ տարի առաջ ¬ սահմանափակ միացությունների հայտնվելը Երկրի վրա£ 40 հազար տարի առաջ ¬ ժամանակակից մարդու հայտնվելը Երկրի վրա£ Եթե Տիեզերքի ողջ պատմությունը պատկերացնենք դիցուք 100 մետրանոց երկարությամբ մի տարածություն, ապա մարդկային քաղաքակրթության տևողությունը հավասար կլինի 33 միլիմետրի£ ՀԱՎԱՏԱՑՅԱԼ ԳԻՏՆԱԿԱՆՆԵՐ * Ճգնավոր Գրեգոր ՄԵՆԴԵԼ. ժառանգականության հիմնադիր * Չարլզ ԴԱՐՎԻՆ. աստիճանական զարգացման (էվոլյուցիայի) տեսության հիմնադիր * Ալբերտ ԷՅՆՇՏԵՅՆ. հարաբերականության տեսության հիմնադիր, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր * Նիլս ԲՈՐ. ատոմի կառուցվածքն ստեղծող, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր * Մաքս ՊԼԱՆԿ. քվանտային ֆիզիկայի հիմնադիր, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր * Անդրեյ ՏՈՒՊՈԼԵՎ. ակադեմիկոս, խորհրդային նշանավոր ավիակոնստրուկտոր£