Հյուրասրահ ԷԿՐԱՆԻՑ ԾԱՆՈԹ ՁԱՅՆԸ…


ԲԱԲԿԵՆ ՉՈԲԱՆՅԱՆԸ Երևանի Հրաչյա Ղափլանյանի անվան թատրոնի դերասան է, ով արդեն մոտ մեկ տասնյակի հասնող բեմական կերպարներ է մարմնավորում: - Չնայած երիտասարդ տարիքիդ` հետաքրքիր կենսագրություն ունես: Արդեն հասցրել ես աշխատել Երևանի պատանի հանդիսատեսի և Գյումրու Վ. Աճեմյանի անվան թատրոններում, հիմա էլ Դրամատիկականի դերասան ես: Ո՞ր թատրոնում ես քեզ առավել «ապահով» զգացել: - Պատանի հանդիսատեսի թատրոնի բեմ եմ բարձրացել, որովհետև Թատերական ինստիտուտում մեր արվեստանոցի ղեկավարը ՀՀ ժողովրդական արտիստ, պրոֆեսոր Զավեն Տատինցյանն էր: Նա վաղուց իր սիրելի թատրոնում չէր աշխատում, սակայն մեզ հետ բեմադրություններ էր իրականացնում հենց Պատանի հանդիսատեսի թատրոնի համար: Մեր ներկայացումներն ուսանողական էին, ստուդիական: Գյումրու թատրոնն առաջինն էր, ուր ես աշխատանքի անցա: Դե, Գյումրիում եմ ծնվել ու մեծացել, այստեղ հաճախել եմ Աննա Պետրոսյանի «Առասպել» դպրաթատրոն… Անկախ` թե որ թատրոնում քանի դեր եմ խաղացել, ինչպես եմ ինձ դրսևորել խաղացանկում, չեմ կարող թե´ Աճեմյանի, թե´ Ղափլանյանի անվան թատրոններից մեկին առաջնություն տալ: Ամեն մեկը յուրովի է անդրադարձվել իմ ստեղծագործական կենսագրության մեջ, ամեն մեկն իր տեսակն ու նկարագիրն ունի: Գյումրու թատրոնն ինձ թանկ ու հարազատ էր, փաստորեն իմ պրոֆեսիոնալ աշխատանքն այստեղ է սկսվել: Կարճ ժամանակամիջոցում մի շարք բարդ դերեր եմ խաղացել, որոնցից ամենամոտն իմ հոգուն Թովմասյանի դերակատարումն էր` Կալինոսկու «Հրեշը լուսնի վրա» պիեսի բեմադրության մեջ: Շատ եմ ուզում, որ այս փառահեղ կենսագրության թատրոնը նորից վերադառնա իր թռիչքներին, այստեղ նորից ծնունդ առնեն բարձրակարգ ներկայացումներ: Ի դեպ, դրանք արդեն կան, արդեն թատրոնում ուշագրավ խաղացանկ է մշակվում: - Բնակություն հաստատելով Երևանում, դու ընտրեցիր Դրամատիկականը… Որոշ շրջանակներում այն մտայնությունը կա, թե այս թատրոնը «մեռած» է: - Պարապ, թատրոնից հեռու մարդիկ միշտ էլ ինչ-որ բաներ հորինում են` այդպես «խելոք» երևալու համար: Դրամատիկականն իր հիմնադրման օրվանից եղել է թատերական կյանքի կիզակետում, այն միշտ հրապուրել է հատկապես երիտասարդներին, որովհետև երիտասարդության հետ «խոսելու» ձևն իմացել է… Ինչպե՞ս կարող է «մեռած» լինել մի թատրոն, որի գեղագիտությունը համահունչ է ժամանակի գեղարվեստական մտածողությանը, որի խաղացանկում անչափ շատ են երիտասարդությանը հասցեագրված ստեղծագործությունները: Հասկանում եմ, թե ինչու են ոմանք այդպես բնութագրում: Դրամատիկականը նոր ձևերի թատրոն է, որն իր ինքնատիպ «շրջանակն» է ձևավորել: Այստեղ ամեն ինչ հասցված է բարձր գեղարվեստի: Էժանագին կատակերգություններ չեն ներկայացվում, ռաբիսային որակներին տեղ չեն տալիս… Ուրեմն` «մեռած» է: Ինձ համար մեր թատրոնը նաև դպրոց է, ու ես շատ կուզենայի, որ երիտասարդությունը շատ ավելի սերտացներ իր կապը նրա հետ, որովհետև այն նաև դասական փորձարարության թատրոն է: - Կրկնօրինակել ես մի քանի տասնյակ ֆիլմեր, բարդագույն դերեր ես կարդացել, այդ թվում` Համլետ: Ի՞նչ է տալիս քեզ կրկնօրինակումը: - Սկզբում կրկնօրինակման տաղավար գնացի միայն սոցիալական խնդիրներից դրդված: Ցածր աշխատավարձի պայմաններում հարկավոր էր գտնել այլ ուղիներ: Աստիճանաբար սիրահարվեցի կրկնօրինակման արվեստին, որովհետև այն շատ բարդ արվեստ է: Հիմա հաճույքով եմ կարդում… Այո´, Համլետ եմ կարդացել: Չէի ասի, թե խաղացել եմ, որովհետև խաղը բոլորովին այլ բան է, սակայն ինձ թվում էր, թե ամեն ինչ ինձ համար է արվել, թե ես ձուլվում եմ էկրանի դերասանին: Շատ դժվար է կրկնօրինակելը, որովհետև պետք է ձայնդ համահունչ լինի էկրանից հնչող ձայնին, դերասանի զգացողությանը, բնավորությանը, կերպարի առանձնահատկություններին: Ես աստիճանաբար ինձ համար բացահայտում եմ այդ բարդ արվեստի գաղտնիքները: - Ժամանակներ առաջ երևացիր մի սերիալում, ապա արդեն քեզ չտեսանք որևէ հեռուստանովելում: Չե՞ս ընդունում սերիալները: - Այո, մի սերիալում նկարահանվեցի, հետո այդ սերիալի ճակատագիրը անորոշության մատնվեց: Նոր հրավերներ ունեցա, սակայն հրաժարվեցի: Ես չեմ ուզում խոսել ընդունել-չընդունելու մասին, որովհետև իմ շատ ընկերներ նկարահանվում են, սերիալների միջոցով լուծում իրենց սոցիալական խնդիրները: Պարզապես ասեմ, որ դա իմ «բնագավառը» չէ, այն չէ, որտեղ ես պիտի հասնեմ ինքնադրսևորման: Այսօր կարծես մեր հասարակությունը տրոհվել է երկու մասի` սերիալ սիրողների և սերիալներ քննադատողների: Ես այդ խմբերից որևէ մեկի մեջ չեմ մտնում: Բայց շատ եմ ուզում, որ նկարահանվեն լավ սերիալներ և դրանք աստիճանաբար մղվեն դեպի հեռուստատեսային գեղարվեստական կինոն: Դա առավել բարձր արվեստ է: - Ես նկատել եմ, որ երիտասարդությունը ո´չ սերիալ է դիտում, ո´չ էլ խանդավառ վերաբերմունք դրսևորում թատրոնի հանդեպ: Ինչո՞վ կբացատրես դա: - Գուցե իրավունք չունեմ ինքս այդ ամենի բացատրությունը տալ, սակայն կարող եմ ասել հետևյալը. ապրում ենք բարդ ժամանակներում, ապրում ենք մի շրջանում, երբ շատերը ձգտում են նոր արժեհամակարգերի հաստատման, փորձում են իրենց համար ինչ-որ բան պարզել, հասկանալ… Թատրոնը, այո´, առաջին տեղը չի գրավում շատերի կյանքում, սակայն նկատելի է, որ աստիճանաբար երիտասարդները գալիս են թատրոն: Գուցե շա˜տ երկար պիտի մտածել, թե ինչն է պատճառը, որ նախկինում եղած ակտիվ կապը թուլացել է: Այստեղ պետք է ուսումնասիրել երկու կողմի` հանդիսատեսի և թատրոնի հոգեբանությունը, պետք է հետազոտել օտարացման պատճառները: Միանշանակ գնահատականներ պետք չէ հնչեցնել: Դա կարող է ավելի վնասել, ավելի հեռացնել թատրոնը հանդիսատեսից: Երևի նաև պետք է ստեղծել այնպիսի խաղացանկ, բեմ բերել այնպիսի խնդիրներ, որոնք հետաքրքրեն երիտասարդներին: Դրամատիկականը, օրինակ, շատ բան անում է այս ուղղությամբ, ունենք այնպիսի ներկայացումներ, որոնք ուղղված են երիտասարդությանը, որոնցում մեր օրերի անհանգիստ տրամադրություններն են: Ես մի քիչ լավատես եմ և կարող եմ ասել, որ շատ բան պայմանավորված է ժամանակով, իսկ ժամանակն արդեն «զուլալվում» է: - Ճիշտ որ, լավատես ես: - Ես լավատես եմ ամեն հարցում: Ապրում ենք դժվար, բայց ես հավատում եմ, որ լավ է լինելու, որ մեր կյանքում շատ բան է փոխվելու: Չի կարելի ապրել հոռետեսության մեջ և մտածել միայն, թե ամեն ինչ փլուզվում է… Եթե արվեստի մարդն է դառնում հոռետես, ապա նրա ստեղծած արվեստը չի կարող որևէ մեկին հետաքրքրել: -Թույլ տուր մաղթել, որ լավատեսությունդ երբեք չսպառվի: - Շնորհակալություն: