Խնայել ու տնտեսել կրթության հաշվին
ՓՈՂԻ ԱՂԲՅՈՒՐՆԵՐԸ ԲԱԶՄԱՎՏԱԿ ԵՆ
Գործադիր մարմնի ղեկավար Կարեն Կարապետյանը շարունակում է բարեփոխումների ծրագիրը, որի նպատակներից մեկն է ազատվել տզրուկ պետական կառույցներից: Եվ ահա ազատվելու գործընթացը հասել է դպրոցներին, քոլեջներին, բուհերին, բուժհիմնարկներին: Այս գործընթացը, ի դեպ, համայնքների խոշորացման ծրագրի շրջանակներում է նաև:
Անվիճելի է, որ պետբյուջեի միջոցները պետք է խնայողաբար, արդյունավետ տնօրինել: Ժողովրդական խոսքն ասում է՝ տասը չափիր, մեկը կտրիր: Բայց պետության դեպքում այդ կտրելը մի փոքր զգուշավոր պիտի լինի, քանի որ կտրելու պատճառով տասնյակ քաղաքացիներ կհամալրեն երկրից կտրվողների թիվը: Իսկ նրանք, ովքեր չեն կարողանա հեռանալ, կհամալրեն ավելորդության ծանր զգացումով ապրող գործազուրկների շարքերը՝ մեծացնելով հանրային դժգոհությունը:
Կրթական օջախների օպտիմալացման պատճառը, ըստ կառավարության անդամների այն է, որ համապատասխան կրթօջախների՝ դպրոցների, քոլեջների, բուհերի, ուսումնարանների վրա ներդրվող ծախսն անհամարժեք է սովորողների քանակին ու որակին: Սակայն պատասխանատուները մոռանում են, որ հատկապես մարզերում, սովորողների թվի նվազման պատճառն արտագաղթն է: Ու պատճառը վերացնելու փոխարեն հետևանքն են փորձում վերացնել: Ավելին, չի բացառվում, որ այս ամենի արդյունքում ավելի նվազի սահմանամերձ գյուղերի բնակիչների թիվը: Բնական չէ՞, որ մարդիկ ձգտեն բնակվել այն համայնքներում, որտեղ ուսման, բուժօգնության գոնե տարրական պայմաններ կան և աշխատանք գտնելու հույս:
Մտավախություն կա, որ օպիտամալացումից հետո կրթական մի շարք օջախներ, որպես պետական կարիքների համար ոչ պիտանի շինություններ՝ կվաճառվեն ու կդառնան ինչ-որ մարդկանց սեփականությունը՝ ինչպես եղավ շատ մանկապարտեզների հետ:
Բացի այդ՝ արտագաղթի պատճառներից մեկը նաև աշխատատեղերի բացակայությունն է ու գործազրկությունը: Երբ նոր էր ձևավորվել գործող կառավարությունը, հարց հնչեց, թե ինչպե՞ս պետք է ապրեն փակվող ԾԻԳ-երի, ՊՈԱԿ-ների աշխատակիցները: Ի պատասխան՝ կառավարության ղեկավարը հավաստիացրեց, որ խնայված փողով կարելի է, օրինակ, նոր գործարան հիմնել, և գործազուրկների թիվը կրճատել: Սակայն մինչ օրս կառավարությունը հստակ ծրագիր չի ներկայացրել, թե ինչպես պետք է լուծել պետական ապարատից դուրս մնացածների աշխատանքի խնդիրը: Հանուն արդարության պետք է ասենլ, որ պետական ապարատից դուրս մնացած աշխատակիցներից ոչ բոլորն են բավարարում աշխատաշուկայի պահանջներին: Բայց նրանք ինչ-որ ձևով պե՞տք է գոյատևեն, պահեն իրենց ընտանիքը: Վերջիվերջո, աշխատանքը միայն աշխատավարձ ստանալ չէ, այլի երկրին, հող ու ջրին կապվելն է: Պատահական չեն ասում՝ տարածքը հայրենիք է դառնում մարդկանցով:
Մի դիտարկում ևս: Կառավարության առջև ծառացած մյուս խնդիրը փողի նոր աղբյուրներ գտնելն է: Նոր վարկեր չեն կարող վերցնել, քանի որ մեծանում է արտաքին պարտքը: Նոր ներդրողներ բերելն էլ ժամանակի հարց է: Հետևաբար, փորձում են ներքին ռեսուրսներով խնդիրներ լուծել, որոնցից մեկը ստվերի դեմ պայքարն է: Այն, դատելով ՊԵԿ-ի վերջին հաղորդագրությունից, կարծես թե դրական դինամիկա է արձանագրել՝ վերջին 7 ամիսներին հարկային մուտքերի ավելացմամբ: Փողի աղբյուր գտնելու մյուս ձևը պետական միջոցները յուրացրածներից պետության հասցված վնասը վերադարձնելն է: Հուսանք՝ հերթը սրան էլ կհասնի, և կառավարությունը ստիպված չի լինի ծայրահեղ մեթոդների դիմելու: