Նախընտրական շրջանը քաղուժերի վարքագծի աննախադեպ փոփոխությամբ է նշանավորվում£ Թերևս առաջին անգամ հայրենի կուսակցությունները սկսել են գիտակցել, որ իրենց դեպքում նույնպես «օպտիմալացումն» անխուսափելի է£ Ուշագրավ է, որ դեռ ընտրություններից ավելի քան մեկ տարի առաջ մանր¬մունրների միավորման նախադեպերն ընդհանուր առմամբ դրականորեն են ընդունվում£ Իսկ արդեն առկա օրինակները պետք է որ ցանկալի նախադրյալներ ստեղծեն` գործընթացի առավել ընդգրկուն ու նպատակային շարունակության առումով£ Կարելի է ենթադրել, որ առաջիկայում նույնպես կուսակցությունների խոշորացման նորանոր դրսևորումներ կլինեն£ Ու դա` հօգուտ ինքնուրույն կայանալ չկարողացող այն կուսակցությունների, որոնք ժամանակին մասնատվելով էին բազմանում£ Մինչև վերջերս բոլոր տիպի ընտրություններին նախորդած ամիսներն առավելապես կուսակցական պայքարի սրացմամբ, փոխադարձ անհանդուրժողականության (եթե չասենք` թշնամանքի) աճով են նշանավորվել£ Եվ տվյալ դեպքում ուշագրավ է, որ ատելությունն անսպասելիորեն փոխգործակցության պատրաստակամության է վերափոխվում... «Ի՞նչն է քաղուժերին միավորման մղում» հարցադրումն այս պարագայում բավական պարզ պատասխան ունի£ Թեկուզև ուշացումով, սակայն նրանք սկսել են գիտակցել, որ միայնակ պայքարելը դարձյալ ու կանխավ անհաջողության է դատապարտված£ Այսինքն, այսօր էլ է ակնհայտ, որ պարտադիր չէ հերթական ձախողման փաստի առաջ հայտնվել` հասկանալու համար, որ միաձուլումն ուղղակի անխուսափելի է£ Համենայն դեպս` իսպառ վերանալուց նախընտրելի£ Տեղի ունեցող զարգացումներում բավական ուշագրավ է նաև խոշոր համարվող քաղուժերի պատրաստակամությունը£ Ինչ խոսք, Հանրապետականի կամ Բարգավաճ Հայաստանի նման քաղուժերի պարագայում 50-10 կամ թեկուզ 50-100 նախկինում «այլադավան» նորագիրների ընդգրկումը մեծ հաշվով ոչինչ չի փոխի£ Սակայն խնդիրը տվյալ դեպքում բոլորովին էլ նման պարզ թվաբանական գործողությունների շրջանակում չէ£ Ի վերջո, քաղաքական դաշտի խոշորացման գործընթացը մինչև անգամ ուշացած կարելի է համարել, և քաղուժերի չպատճառաբանված թվաքանակը փոքր¬ինչ մեղմելու հարցը իրականում վաղուց պետք է լուծված լինի£ Թեև միգուցե այսօր տեղի ունեցող զարգացումների գերհասունացած լինելն էլ ի´ր հերթին է նպաստում աննախադեպ գործընթացների սահուն ընթացքին£ :

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ առմամբ ձևը գտնվել է. ցանկացած փորձություն խոշոր բիզնեսը հեշտությամբ հաղթահարում է£ Եթե խոսքը պարենի ու առաջին անհրաժեշտության այլ ապրանքատեսակների մասին է, ապա վաղուց տեսանելի է, որ մեծ ներկրողները կենտրոնացել են հատկապես սուպերմարկետների վրա£ Ներկրվող կամ տեղում արտադրվող ապրանքների ամենամեծ իրացնողները հենց այդ առևտրակետերն են£ Փոխգործակցության նման տեսակից հայրենի օլիգարխները պետք է որ դժգոհ չլինեին, սակայն այս տարի այնպես ստացվեց, որ դեկտեմբերյան ավանդական առևտրային բումին հաջորդած հունվարյան պարապն այնքան էլ մեր գործարարների սրտով չեղավ£ Հետտոնական շաբաթներին շրջանառության օրինաչափ անկումը, իհարկե, նրանց համար անսպասելի չէր, սակայն նախորդող շրջանում եկամուտների ու ֆինանսական հոսքերի զգալի աճը անսանձելի էր դարձրել նրանց ախորժակը` մղելով տարվա առաջին ամսին արձանագրված գնողունակության անկումը նոր գնաճով նշանավորել£ Ընդհանուր առմամբ ու առավել ևս այս պարագայում մեր գործարարների անկեղծությանը կասկածել չարժե. նրանք հենց առևտրաշրջանառության անկմամբ էլ «հիմնավորեցին» նոր թանկացումները£ Ինչ խոսք, երբ առաջիկայում այս կամ այն ապրանքատեսակի սպառման նախկին ծավալները վերականգնվեն, անգամ խորհրդան շական աննշան գնանկում հազիվ թե արձանագրվի… Խոշոր համարվող բիզնեսը միշտ էլ կարողացել է տվյալ պահին միայն իր համար հրատապ հարցերին լուծումներ գտնել` սեփական հնարամտությամբ (՞)£ Ի վերջո, դժվար է պատկերացնել գործարար աշխարհի հանրահայտ երևելիներին` կառավարության շենքի մոտ բողոքի ակցիաներ կազմակերպելիս£ Նրանք ընդհանրապես չեն սիրում որևէ թեմայով բարձրաձայն արտահայտվել, եթե նույնիսկ իրենց առջև ծառացած խնդիրն արհեստականորեն է ծագել, ու դրա հրապարակայնացումը կարող է հարցի լուծման առավել նպաստավոր տարբերակ առաջադրել£ Ի վերջո, առևտրաշրջանառության անկման մեղավորներ չկան. սեզոնային կոչվող գործոններն են իրենց ազդեցությունը թողնում, ինչը կանխելու հարցում անզոր է ցանկացած ոք£ Չէ՞ որ մեր օլիգարխները նման չեն տոնավաճառների առևտրականներին, ովքեր մե´կ ՀԴՄ¬ների տեղադրման դեմ են բողոքում, մե´կ տեղավարձերի գների թանկացման, հիմա էլ` մաքսատուրքի չհիմնավորված բարձրացման… Անհրաժեշտության դեպքում օլիգարխներն էլ, իհարկե, կարող են համախմբվել, սակայն առանց դրա էլ այս պարագայում հարցերն ինքնաբերաբար լուծվում են. գնաճը միշտ էլ կա ու կլինի£ Եվ որքան էլ անհեթեթ ու անտրամաբանական է` նման իրավիճակում դարձյալ թանկացումները դարձան խոշոր բիզնեսի եկամուտները այսօր կայուն պահելու, հետագայում բազմապատկելու ամենադյուրին եղանակը£ :

Պարզվում է` հայերս կարգին հեղափոխականների համբավ ունենք£ Եգիպտոսում տեղի ունեցող հայտնի իրադարձությունների կազմակերպիչները տարբեր փորձեր են արել` Կահիրեում ապրող հայ ուսանողներին հակաիշխանական գործողություններում նույնպես ընդգրկելու ուղղությամբ£ Հնագույն բուրգերի երկիր ուսանելու մեկնած հայերից մեկը մեր դեսպանատան աշխատակցին պատմել է, որ նախօրեին ցուցարարները հավաքվել են իրենց տան բակում և գոռգոռալով պահանջել` միանալ իրենց£ Ուշագրավ է, որ այս երկրում ընդամենը հինգ հայ է տեղի բուհերում սովորում, ու ողջ երկիրն ընդգրկած խռովությունների կազմակերպիչները, ստացվում է` հեղափոխության հաջողությունը մեր հայրենակիցների մասնակցությամբ են պայմանավորում£ :

Հայոց աշխարհում հերթական տարօրինակ իրավիճակն է ստեղծվել. մի կողմից առևտրականները բողոքում են տոնավաճառների վարձավճարների ու մաքսատուրքի շեշտակի բարձրացման դեմ, մյուս կողմից էլ Պետեկամուտների կոմիտեն պարզաբանում է, թե ինչպես նախորդ, այնպես էլ այս տարի մաքսատուրքը մնացել է անփոփոխ£ Ինչպես այս, այնպես էլ ցանկացած այլ անհեթեթ իրավիճակ միշտ էլ անգերազանցելի է թվում£ Սակայն շատ չանցած` դեպքերի ու իրադարձությունների ընթացքը հաճախ չեզոքացնում է նախկինում ցնցող համարված երևույթների ազդեցությունը` հանրությանը նոր ու ավելի զարմանահրաշ իրադարձություններ մատուցելով£ Տվյալ դեպքում` պետական գերատեսչությունների մուտքերը նորից բողոքավայր դարձնելով, առևտրականները փաստում են, թե ինչ¬որ սակագին այնուամենայնիվ թանկացել է£ Նրանք հաշվում ու նորից են համոզվում, որ Թուրքիայից ու Չինաստանից ներկրվող ապրանքների խմբաքանակների դիմաց հիմա իրենք ավելի շատ են վճարում£ Եվ իրականում այդպես էլ կա... Որքան էլ դժվար լինի պատկերացնելը, պարզվում է, որ բեռնափոխադրող ընկերություններն ու առևտրականները մինչև օրս համագործակցել են առանց պայմանագրերի£ Տարիներ շարունակ բանավոր համաձայնությունը համագործակցության լավագույն գրավականն է եղել, և արդյունքում` պետության հանդեպ ունեցած պարտավորությունների հարցում կողմերից երկուսն էլ շահել են£ Ըստ երևույթին, խառնաշփոթի հիմքում օրենքի գերակայությանը նախապատվություն տալու փորձն է£ Ընդ որում, հարկ է հաշվի առնել, որ նման փորձ ձեռնարկվում է ճիշտ ժամանակին. ճգնաժամի հաղթահարումից տևական ժամանակ է անցել, և հետճգնաժամային 2010¬ի ցուցանիշները հաստատելով ապացուցում են, որ նախորդ տարվա ընթացքում ներկրվող ապրանքների տեսակարար կշիռը զգալիորեն ավելացել է£ Այսինքն, Հայաստանում բեռնափոխադրումների ոլորտը ևս որպես յուղոտ պատառ, սկսել է ավելի գայթակղիչ դառնալ£ Ու չի բացառվում, որ շատ չանցած` հայտնի դառնա, որ վաճառականներ-մաքսային¬բեռնափոխադրողներ հակամարտության իրական նպատակը այս ոլորտում նույնպես մենաշնորհ հաստատելն է£ :

ՕՐԵՐՍ Եվրոպայի Խորհրդի Խորհրդարանական Վեհաժողովի ամբիոնից ելույթ ունենալով` Աբդուլլա Գյուլը փորձեց եվրոպացի խորհրդարանականներին այսօրվա Թուրքիան ներկայացնել որպես «ժամանակակից ժողովրդավարության արժեքներ դավանող», «խաղաղասեր ու հարևանների նկատմամբ բարյացակամ տրամադրված» երկիր:

Հայ¬թուրքական ու հայ¬ադրբեջանական հարաբերություններում վերջին ժամանակների առավել ընդգծված խմորումները, թերևս, նաև հիշեցնում էին հայրենասիրութ յան անհրաժեշտության մասին£ Ավելին` հայրենասեր ԵՐԵՎԱԼԸ վերջերս խիստ «մոդայիկ» դարձավ£ Գարնանային շամպինիոնների նման աճել սկսեց «հայրենապաշտ» քաղաքական, մշակութային և այլ ոլորտների գործիչների թիվը£ Որպես հայրենասիրության դրսևորում` շատերն իրենց պարտքը համարեցին քննարկումների ասպարեզ բերել նաև Սփյուռքը` ընդգծված, սակայն շինծու մտահոգություն արտահայտելով վերջինիս խնդիրների շուրջ£ Այդ մասին ճառեր են արտասանում` խոսքին գյուտարարական շեշտադրումներ հաղորդելով, իսկ եզրափակում են սովորաբար` հեծանիվ հայտնագործողի ինքնաներշնչմամբ£ Սփյուռքահայ համայնքներում կա լեզվի, հայ մշակույթի ճանաչման, կարճ ասած` ազգային ինքնության պահպանման խնդիր£ Խնդիր կա´, ցավալի է, սակայն` ո´չ զարմանալի, ո´չ էլ նորություն£ Զարմանալի չէ, որովհետև Սփյուռքը, ցավոք, արմատախիլ կազմավորում է. նորություն էլ չէ, որովհետև վերջինիս խնդիրների շրջանակը բազմիցս հետազոտված է, քննարկված ու քննարկվող£ Հերթը կարծես` հարցի լուծման հնարավոր ուղիներ մշակելունն է£ Ավելի ճիշտ` կապերն առավել գործնական, սերտացումն ավելի շոշափելի դարձնելու ժամանակն է£ Իսկ մինչ ներկայիս հասարակական¬քաղաքական իրավիճակից փորձում են օգտվել շատ շաղակրատ պոպուլիստներ` գնալով իջնում է հենց Հայաստանի գլխավերևի Դամոկլյան սուրը. ազգային ինքնության անդառնալի կորստի վտանգը սպառնում է նախ բուն Հայաստանին£ Մի՞թե հայոց լեզուն պահպանում ենք` փողոցներն ու հասարակական կենտրոնները ողողած օտարագիր ու օտարահունչ ցուցանակներով, պաստառներով, գրոտումներով… Մի՞թե մշակույթը պահպանում ենք օտարներից նմանակած, սակայն այդպես էլ չմարսած նիստուկացով, երգուպարով£ Գուցե` Հայոց պատմությունն էլ պետք է սերտենք հայեցիությունից շա˜տ հեռու հեռուստաեթերներո՞վ… Այդուհանդերձ, Հայաստանը միտված է զորավիգ լինել դրսի հայերին, մոտ պահել նրանց արմատներին£ Գուցե այս գործընթացը հարկ է հենց մեզանից սկսել. ինքներս պետք է մոտենանք ազգային արժեքներին, այլապես, ստացվում է` հայ գաղթօջախներում ապրող մեր հայրենակիցներին հայ պահելուց առաջ նախ մենք հայ լինելու խնդիր ունենք£ Մենք շատ այլ խնդիրներ էլ ունենք… Օրինակ, Սփյուռք կոչվածի ընկալման հետ կապված£ Տարեցներից շատերի մոտ մինչև օրս այն ասոցացվում է ընդամենն «ախպար» բառի հետ, իսկ մյուս սերունդը Սփյուռքին հիմնականում որպես ընդգրկուն «կաթնատու կով» է ընկալում, որի բարիքներից օգտվել կարելի է դրամահավաքի մարաթոններին և պատեհ ու անպատեհ այլ առիթներով£ Հայաստանի ներկայիս արտաքին քաղաքական իրադրությունը պահանջում է մեծ համախմբվածություն և ճշմարիտ հայրենասիրություն. ինչպես սփյուքյան մեր հայրենակիցները կասեին` «քիչ մը» իրակա´ն հայրենասիրություն£ Այլապես Շիրազի բնորոշած` «հինգ մատների պես չռված» լինելը կամ հայրենասերի դիմակ կրելը, կեղծավորություններ ճառելը դժվար թե միջազգային հանրությանը համոզեն, որ Հայկական հարցն արդարացի` հօգուտ Հայաստանի լուծում է պահանջում£ :

ԱՆՑՅԱԼ տարի ադրբեջանական բանակում անցկացված 182 ստուգումների արդյունքում օրենքի 2450 խախտումներ են գրանցվել, որոնցից 67¬ի առնչությամբ քրեական գործեր են հարուցվել£ «Ֆակտխեբեր» տեղեկատվական կայքը հաղորդել է, որ այս երկրի բանակում զինծառայողների միջև կանոնադրական հարաբերություն ների խախտման հետ կապված հանցագործությունները միայն նախորդ տարվա ընթացքում աճել են 6,8 տոկոսով£ Ընդ որում, ռազմական տեխնիկայի ղեկավարման և շահագործման կանոնները խախտող հանցագործություններն աճել են 62,5 տոկոսով, ոչ ռազմականը` 18,9 տոկոսով£ Հարկ է նկատել, որ ադրբեջանական կայքի տեղեկատվությունը բացառապես պաշտոնական հրապարակումների վրա է հիմնված£ Սակայն, ինչպես հայտնի է, Բաքվի քարոզչամեքենան իրականությունը կոծկելու մեծ փորձ ունի, ինչն էլ ենթադրում է, որ պաշտոնական վիճակագրությունն այս երկրի բանակում տիրող բարքերի մի մասն է միայն ներկայացնում£ Իրականում ադրբեջանական բանակը հետզհետե ավելի ու ավելի անմխիթար վիճակում է հայտնվում£ :

Դիտարկում` Բենդերի ոճով Ամալյանի «հեռուստատեսային բորշչի» մեջ լող են տալիս Կարապետիչի` Սևանում խորտակված երազների բեկորները£ Սակայն, ըստ «բժիշկների», դա բոլորովին էլ չի ազդի Ամալյանի ստամոքսահյութի արտադրության վրա£ Իսահակյանի կանխատեսած ոգու սովը` առանց ճոխ սեղանի Ռ. Դավոյանի խոսքերը` ձևափոխված Տառապանքում կա ձայն, Եվ ձայնի մեջ կա լույս, Եվ լույսի մեջ` ոգի. Մթնշաղվող լույսում, սովահարված ոգի, Եվ այդ ամենն արդեն առանց ճոխ սեղանի£ Թուլամտությունից օգտվելը նույնպես թուլամտություն է Որքան խորանում են Իլհամի հիվանդությունները (տենդ, ջղաձգություն, մարազմ, հալյուցինացիա, պաթոլոգիկ երազախաբություն), այնքան ոգևորվում են նավթագազային «խաղերի» սիրահար արևմտյան կառույցների որոշ ներկայացուցիչներ£ Երևի նրանք ենթադրում են, որ թուլամիտ մարդու հետ հեշտ է հարցեր լուծելը£ Ուրվականներն են կործանելու Թուրքիան Երկու ուրվական են շրջում Թուրքիայի երկնակամարում` պանթուրքիզմի և պանիսլամիզմի ուրվականները£ Հենց դրանք էլ կստիպեն Արևմուտքին, նաև Ռուսաստանին` «վնասազերծել» ուրվականների երկիր դարձող այդ պետությունը£ Ժողովրդի ձևակերպումը` թումանյանաբար Հոգսը մերն է, մենք` հոգսինը Համբերանքն էլ` միշտ «անմահ»£ Իրականությունը` ֆուտբոլային «լեզվով» Որքան հաճախակի իշխանությունները տուգան(ք)ային «հարված» են կատարում գործարարների «դարպասին», նույնքան հաճախակի վերջիններս անկյունային հարված են իրականացնում ժողովրդի գրպանին£ Ինչպես «կպցնել» բնակչությանը` իշխանությանը Թերևս, ճիշտ կլիներ Հայաստանում կառուցել ևս մեկ ճոպանուղի, որը բնակչությանը «կկապեր» իշխանություններին£ Ցավով արձանագրենք, որ այսօրվա դրությամբ այն կլիներ աշխարհում ամենաերկարներից մեկը£ Ինչպես միշտ` կոլորիտային ու հակասական Մեր միակ ու անզուգական մարքսիստը ժամանակին հմայված է եղել «Այդ քաղցր բառը` ազատություն» ֆիլմով£ Իսկ այսօր ցանկանում է նկարահանվել իր իսկ սցենարով գրված «Այդ բռնաբարված բառը` ընդդիմություն» ֆիլմում£ Որքան կարելի է «թաքնվել» նավթի մեջ «Աջ ու ձախ» ճանաչելով ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքը, Արևմուտքը ԼՂ հարցում դեռևս շարունակում է ջայլամային քաղաքականությունը` գլուխը մտցնելով ոչ թե ավազների, այլ` նավթի մեջ£ «Պերեդոզիրովկան» միշտ էլ վտանգավոր է Ըստ բժշկագիտական ասոցիացիայի` եթերային յուղը շատ օգտակար բաղադրիչ է մի շարք հիվանդությունների բուժանյութերում£ Այդ թվում` քաղաքական մտածողութ յան «չորության» բուժման համար£ Բայց հեռուստաեթերայուղն առաջացնում է կողմնակի երևույթներ, ինչպես նաև կախվածություն այդ դեղամիջոցից£ :

Էներգետիկ նախագծերը, անգամ դրանց վերաբերյալ մտադրություններն իրենց անմիջական ազդեցությունն են ունենում Հարավային Կովկասում առկա գործընթաց ների վրա: Ադրբեջանը մշտապես փորձում է Ղարաբաղյան խնդրում որոշիչ գործոնի վերածել իր էներգետիկ կարողությունները:

Անցյալ տարեվերջին (1-7 դեկտեմբերի, «Ավանգարդ» թիվ 45, հեղինակ` Մ. Հովհաննիսյան) թերթում բավական լուրջ մի մտահոգություն էր արծարծվել` այսպես կոչված միջպետական որդեգրությունների առնչությամբ£ Մասնավորապես. «Համեմատ մյուս երկրների` այս հստակեցումը շահագրգիռ կողմերին զերծ է պահում բյուրոկրատական քաշքշուկներից ու անհարկի թղթատարությունից,- պարզաբանում է Քաղաքացիական ակտերի գրանցման գործակալության պետ Հմայակ Նավասարդյանը£ Այսպիսով` միջպետական որդեգրություններ` հստակեցված կարգով, ասել է թե` առավել դյուրին ու պարզ եղանակով է կարելի հայրենիքից անջատել հայ փոքրիկին ու այլ պետության հրամցնել առանց թղթատարության ու բյուրոկրատական քաշքշուկի:

ՀՈՒՆՎԱՐԻ 28¬ը Հայոց Բանակի ծննդյան օրն է£ Տոն, որ տարեցտարի ավելի զանգվածային է դառնում£ Մանավանդ այս տարի զինվորներից ու զինվորականներից բացի, տոնն այդ ծննդյան նաև իրենցն էին համարում գրեթե բոլորը£ Ողջ հանրապետությունում մթնոլորտը տոնական էր Հունվարի 28¬ին£ Ու դա` շնորհիվ Բանակի ղեկավարության£ Շնորհիվ Պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանի և նրա տեղակալների հետևողականության, բանակի հեղինակությամբ մտահոգ բարձրաստիճան սպաների, ովքեր թափանցիկ դարձնելով մեր պաշտպանության պատվար այդ կառույցի գործունեությունը, կարճ ժամանակահատվածում կարողացան կանխել նրա շուրջ ծավալվող ասեկոսեները£ Ինչպես տոնական իր ուղերձում նշեց նախարարը` - .... Հոգսերով, ծանրաբեռնվածությամբ ու վերելքներով էր հագեցած նաև 2010 թվականի բանակային առօրյան:

Անհանգստություն, լարվածություն, գուցե և մի փոքր վախ` պայմանավորված անորոշությամբ£ Հարազատներից դեռ չբաժանված` արդեն իսկ ծնված ու օրեցօր սաստկացող կարոտ, անհավատալի արագությամբ սլացող ժամանակ և` մի քանի օրից դու զինվոր ես£ Այսպիսին է յուրաքանչյուր երիտասարդի հոգեվիճակը ծառայության մեկնելուց առաջ£ Անորոշությունն ասես լրացնում են բանակային կյանքի մասին լսած «անհավանական» պատմությունների վրա հիմնված պատկերացումները£ Եվ նորակոչիկը մտնում է զորամաս` բանակի մասին թյուր կամ չափազանցված պատկերացումների մի ամբողջ «պաշարով»£ Ժամանակն անցնում է, ծառայությունը կարծես թե ընթանում է բնական հունով` իր դժվարություններով և դրանք հաղթահարելու զինվորի հաստատակամությամբ£ Նորակոչիկի համար բանակային ամենալուրջ «փորձությունները», թերևս, սկսվում են վաղ առավոտյան արթնանալով, ամենօրյա մարմնամարզությամբ, զինվորական օրակարգին ու կարգապահությանը ենթարկվելով£ Բանակն է հենց այն դպրոցը, որտեղ ճշտապահությունը, զգաստությունը, պատասխանատվության զգացումը, սեփական պարտականությունների գիտակցումն ու դրանք պատվով կատարելու ունակությունը դառնում են բնավորության հաստատուն գծեր£ Եվ պատահական չէ, որ «Բանակը` մինչ զորակոչն ունեցած քո պատկերացումներով և իրականում» հարցի պատասխաններում կա´ն ընդհանրություններ£ Մեր զրուցակիցներն այս անգամ մայրաքաղաքի զորամասերից մեկի զինծառայողներն են£ Ժորա ՇԱՀԻՆՅԱՆ. 19 տ., նվագախմբի ջոկի հրամանատար, սերժանտ - Նախքան զորակոչվելս սպա¬զինվոր փոխհարաբերություններն ավելի բարդ էի պատկերացնում£ Երբ անցա ծառայության, հասկացա, որ դրանք ավելի ընկերական են£ Սպան ամեն ինչ անում է, որ զինվորը լավ տիրապետի ռազմական գործին£ Դրսում սխալ են բանակային կյանքի մասին պատկերացումները£ Բանակը շատ բան է տալիս տղամարդուն£ Ցանկացած պատանի պետք է ծառայի, որ կարողանա ինքնահաստատվել£ Ինքս փոփոխություններ եմ նկատում իմ մեջ£ Այնպիսի որակներ եմ տեսնում, որոնք բացակայում էին նախքան զորակոչվելս£ Այստեղ կոփվում ենք` թե´ ֆիզիկապես, թե´ հոգեպես£ Սովորում ենք դիմանալ և հաղթահարել դժվարությունները£ Արեն ՄԱԼԱՔՅԱՆ. 19 տ., զինծառայող - Նախքան ծառայության անցնելս բանակի մասին պատկերացում եմ կազմել շքերթներից, որոնցից մեծ ոգևորություն էի ապրում£ Նույնիսկ զինվորական համազգեստը, զգաստ ու համաչափ քայլերը խանդավառություն էին առաջացնում£ Գալով բանակ` հասկացա, որ ոչ թե սոսկ արտաքին շուքն են պահպանում, այլև հետևում են կարգապահությանը, ծանոթացնում են ռազմական գործին£ Հասկացա նաև, որ բանակը լուրջ կառույց է£ Չկա մի երիտասարդ, որ բանակում բացասական հատկանիշներ ձեռք բերելով` վերադառնա£ Դա հազվադեպ է լինում` տարբեր խնդիրների հետ կապված£ Մեր բանակը բոլոր պայմանները ստեղծում է, որպեսզի առնականություն ձեռք բերենք£ Պերճ ՄԵԼԻՔՍԵԹՅԱՆ. 21 տ., զինծառայող - Մինչև ծառայության անցնելս բոլորովին այլ տպավորություններ ունեի բանակի մասին£ Տարբեր մարդկանց պատմածները լսելով` մի փոքր ավելի «դաժան» էի պատկերացնում զինվոր¬սպա հարաբերությունները£ Բայց հիմա համոզվել եմ, որ պատկերացումներս սխալ էին£ Զորացրվելով` որպես գիտակից ու հասուն մարդ` ի՞նչ է պատմելու ու նաև պարտավորեցնելու երիտասարդը` բանակ զորակոչվողներին£ Մեր զրուցակից զինծառայողները վստահեցնում են, որ երիտասարդներին կհորդորեն անպայման ծառայել, քանի որ այն օգնում է ձևավորվել որպես անհատ, կամք է դաստիարակում և դժվարութ յունները հաղթահարելու կորով£ - Քանի որ ես ինքս կյանքի այս դպրոցն արդեն անցած կլինեմ, նորակոչիկներին խորհուրդներ կտամ, կպատմեմ այն ամենի մասին, ինչ տեսել եմ այստեղ£ Տեսել եմ լավը, ստացել եմ այն, ինչ օգուտ է տվել ինձ£ Սրանք միայն խոսքեր չեն,¬ ասում է Արեն Մալաքյանը£ Ցանկացած երիտասարդ թե´ ծառայության ընթացքում, թե´ զորացրվելուց հետո պետք է պատասխանատվություն զգա բանակի մասին հնչեցրած յուրաքանչյուր կարծիքի համար£ Հնարավոր է` չմտածված, անզգույշ խոսքերով նա նոր զորակոչվողի վստահությունն է խաթարում պաշտպանական կառույցի հանդեպ£ Գաղտնիք չէ, որ հենց վստահությունն է բանակի նկատմամբ դրական տրամադրվածության առաջին և գլխավոր նախապայմանը£ Դրանից էլ բխում են հայրենիքին ծառայելու պատրաստակամությունը և հող հայրենին պաշտպանելու կարևորության բարձր գիտակցումը£ :

Ռուսաստանցիների մեծամասնությունը կողմ է արտահայտվել, որպեսզի Վլադիմիր Լենինի մարմինը վերջապես հողին հանձնվի` Սանկտ¬Պետերբուրգի Վոլկովո գերեզմանատանը£ Այս թեմայով կատարված հարցումների մասնակիցների 40 %¬ն, այսպիսով, դեմ է Իլյիչին դամբարանում թողնել, իսկ 31 %¬ը կողմ է£ Կարմիր առաջնորդի մարմնով կամ առանց դրա` Կարմիր հրապարակում Դամբարանի շենքը պահպանելը ճիշտ է համարել ռուսաստանցիների 66 %¬ը, և ընդամենն 8 %¬ն է կողմնակից այդ շինության քանդմանը£ Ինչ վերաբերում է Լենինի գործունեության գնահատմանը, ապա 34 %¬ի պնդմամբ` թեև նա կմնա պատմության մեջ, սակայն հետևորդներ այլևս չի ունենա£ Հարցվածների 22 %¬ի համոզմամբ էլ` Իլյիչի հետևորդները միայն խեղաթյուրել են նրա գաղափարները£ Ի դեպ, 2008 թ. անցկացված նման հարցման արդյունքներով` Վոլոդյա Ուլյանովի աճյունը հողին հանձնելու տարբերակը պաշտպանել էր 31 %¬ը, իսկ նրան Դամբարանում թողնելը ճիշտ էր համարել 34 %¬ը£ Իսկ որպես գերեզմանատեղի հոլովվում է սանկտպետերբուրգյան Վոլկովոն (ներկայումս` Վոլկովսկոյե), որովհետև այնտեղ են հանգչում Լենինի մայրն ու քույրերը£ Հունվարի 21-24¬ը (հիշեցնենք` հունվարի 21¬ը պրոլետարիայի առաջնորդի մահվան օրն էր) կատարված այս հարցումներին մասնակցել է 1600 ՌԴ քաղաքացի` երկրի 45 բնակավայրերում£ Աճյունը վերջապես հողին հանձնելու առաջարկը հետզհետե ավելի հաճախ է քննարկվում£ 2011 թ. այն հնչեցվել է Պետդումայի պատգամավոր («Եդինայա Ռոսիյա»¬ից) Վլ. Մեդինսկիի կողմից, սակայն խորհրդարանի առաջին փոխխոսնակ Օլեգ Մորոզովը հայտարարել է, որ այդ հարցը պաշտոնապես չի քննարկվելու£ :

Անցյալ տարվա վերջին ժամին` դեկտեմբերի 31¬ին, ժամը 23.30¬ին, Զապորոժյե քաղաքում պայթեցվել էր խորհրդային «պողպատյա» առաջնորդի հուշարձանը£ Արձանը գրեթե ամբողջովին ոչնչանալուց բացի, վնասվել էր նաև Ուկրաինայի կոմկուսի Զապորոժյեի մարզկոմի շենքը£ Բարեբախտաբար մարդիկ չէին տուժել, սակայն կատարվածը որակվել էր որպես ահաբեկչություն£ «Մեծ առաջնորդի և Ուսուցչի» նույն արձանը դեկտեմբերի 28¬ին «գլխատել» էին, ինչի պատասխանատվությունը ստանձնել էին ուկրաինացի ազգայնամոլները£ Օրեր անց արձանից պոկված գլուխը հայտնաբերվել էր պայթեցված մարմնից ոչ հեռու£ Հունվարի սկզբին տեղեկացվել էր, որ Իվանո-Ֆրանկովսկի մարզում ձերբակալվել է տեղի ազգայնականների մի խումբ` զապորոժյան պայթյունը կազմակերպելու կասկածով£ Ներքին գործոց մարմինների վերջին վարկածի համաձայն, սակայն, կատարվածի համար պատասխանատու է Ստեփան Բանդերայի անվան «Տրիզուբ» կազմակերպությունը, որի անդամ են տեղի 9 բնակիչներ£ Միլիցիայի հավաստմամբ` խուզարկության ժամանակ ազգայնականներից առգրավվել է Կալաշնիկովի ինքնաձիգ հրացան` իր փամփուշտներով, ատրճանակներ, ակոսավոր հրացաններ, նռնակներ, դանակներ, ռադիոկայաններ£ Ի դեպ` գլխատված ու պայթեցված հուշարձանը կանգնեցվել էր նույն` 2010 թ. մայիսին` տեղացի կոմունիստների նախաձեռնությամբ£ Եվ դա բազմաթիվ ուկրաինա ցիների ցասումն էր հարուցել£ Իսկ երկրի կառավարությունն էլ հասկացնել էր տվել, որ սատարում է քաղաքական բազմակարծությունը և դեմ չէ Ստալինի հուշարձանին£ Դե, պետությունների ղեկավարներն էլ մահկանացուներ են` մարդկային բոլոր թերություններով` ու թուլություններով օժտված£ Այդ թվում և` միմյանց չարախոսելու, չարախնդալու£ Դե, բնականաբար, դա անում են իրենց գործընկեր այլ պետությունների ղեկավարների հետ, ինչի հանդեպ անտարբեր մնալ չի կարող մամուլը£ Ահա թեկուզ բրիտանական The Independent¬ի հրապարակումներից մեկը£ :

Վրաստանի նախագահ Միխայիլ Սահակաշվիլին The Independent¬ին հայտարարել է, որ մոսկովյան օդանավակայանում տեղի ունեցած` ահաբեկիչ-մահապարտի պայթյունների նման ահաբեկչությունները «վրիժառություն» են` Հյուսիսային Կովկասում Ռուսաստանի վարած քաղաքականության դիմաց£ Նա նաև երկիրը (ՌԴ¬ն¬խմբ.) համեմատել է կուլ տալու պատրաստ կոկորդիլոսի հետ£ Սահակաշվիլին և Ռուսաստանի ղեկավարությունը պարբերաբար վիրավորանքներ ու մեղադրանքներ են փոխանակում` 2008 թ. պատերազմից սկսած£ Բայց նրա այս մեկնաբանությունները, հավանաբար կկատաղեցնեն Մոսկվային, որովհետև դրանք հնչեցին Դոմոդեդովոյի օդանավակայանում 35 մարդու կյանք խլած պայթյունից տառացիորեն անմիջապես հետո£ Ելույթ ունենալով վրաց մայրաքաղաքում` նախագահ Սահակաշվիլին Ռուսաստանին մեղադրել է հարևան երկրներն ապակայունացնելու նպատակով նրանց միջև անջատողական շարժում հրահրելու փորձի համար£ - Առժամանակ առաջ ես դա քննարկել եմ անձամբ Վլադիմիր Պուտինի հետ£ Ես նրան ասել եմ, որ անջատողականներին աջակցելն իր երկրի համար կվերածվի բռնության ալիքի, հենց նրա դեմ կգործի,¬ հայտարարել է Սահակաշվիլին£¬ Պուտինը պատասխանեց` «Ոչ. եթե որևէ մեկը փորձի մեր դեմ դուրս գալ, մենք նրան կճզմենք` ինչպես ուտիճի (տարական¬խմբ.)» և մատը ցուցադրաբար սեղմեց սեղանին£ The Independent¬ի հարցազրույցից առաջ վրաց նախագահը նմանատիպ մեկնաբանություններ էր հնչեցրել իր հեռուստազրույցում. - Ռուսաստանի քաղաքական վարկանիշը սողունի մակարդակի է, ինչպես կոկորդիլոսինը, որը պատրաստ է ձեզ կուլ տալ,¬ ասել է նա£ Պարոն Սահակաշվիլու և պրն Պուտինի միջև ապացույցներով հիմնավորվող անձնական թշնամանք կա£ Վրաստանի նախագահը մի անգամ ասել է, որ Պուտինի հետ խոսելը գրեթե նույնն է, թե ինչ¬որ մեկը կացինով կանգնած է գլխավերևումդ և ասում է` «Մի հուզվիր, ամեն ինչ լավ է, փակիր աչքերդ ու նվաղիր»£ Պրն Պուտինն էլ իր հերթին ձեռ էր առնում Սահակաշվիլիին` երբ հեռուստաօպերատորները նկարահանել էին, թե ինչպես է նա ծամում իր փողկապի ծայրը£ Ասում են` նա Ֆրանսիայի նախագահ Նիկոլյա Սարկոզիին նաև ասել է, թե ինքը կուզենար պարոն Սահակաշվիլիին «կախել» «ձվերից»£ Սահակաշվիլիի քննադատներն անհանգստացած են, որ 2003 թ. «վարդերի հեղափոխությամբ իշխանության եկած և ժողովրդավարական բարեփոխումներ խոստացած նախագահը կարծես թե ծրագրում է ուժեղ վարչապետ դառնալ` երբ 2013¬ին կավարտվի նրա նախագահական 2¬րդ ժամկետը£ Ճիշտ այնպես, ինչպես Պուտինը վարվեց 2008¬ին£ Նախօրեին (հունվարի 26¬ին) պարոն Պուտինը հայտարարել է, թե պայթյունի հետաքննության նախնական արդյունքները վկայում են, որ մահապարտ¬ահաբեկիչը Չեչնիայից չէ£ Անհայտ է մնացել` նա նկատի ուներ, որ դա ընդհանրապես կապված չէ Հյուսիսային Կովկասի հե՞տ, թե՞ այն, որ նա (ահաբեկիչը¬խմբ.) հարևան հանրապետությունից է. ասենք` Դաղստանից£ Նա (Պուտինը¬խմբ.) նաև բացառել է ահաբեկիչների հետ բանակցելու հնարավորությունը£ :

Հոլիվուդյան գերաստղ Մել Գիբսոնը հերթական անգամ հայտնվել է դատական իշխանությունների հետաքրքրությունների կենտրոնում: Այս անգամ նշանավոր դերասանին ու բեմադրիչին կամենում են դատել հարկային պարտավորությունները չկատարելու համար:

Սպառողների հասարակական կազմակերպությունները Ռուսաստանում դիմել են դատարան` պահանջելով արգելել կոկա-կոլայի վաճառքը: Իրենց պահանջը կազմակերպությունները հիմնավորում են այն պատճառաբանությամբ, որ արտադրողը պիտակների վրա չի նշում վնասակարության մասին:

Մայրաքաղաքի ազդագրային պաստառները նորից սկսել են ստվարանալ£ Հետտոնական հանգստից հետո նորից մշակութային օջախները սկսել են դեպի իրենց կանչել արվեստասերներին, տարբեր շոուների սիրահարներին: Բնականաբար, ամենից շատ ազդագրեր ներկայացրել են երևանյան թատրոնները, որոնք փետրվարի 10-ից հետո արդեն առաջարկում են իրենց խաղացանկերը:

Անցյալ դարասկզբից մինչև Հրանտ Դինքի եղերական մահը սփռված անմեղ զոհերի մորմոքուն ցավով համակված այցելուները Նկարչի տան մեծ ցուցասրահի կողքով անցնելիս հապաղում են£ Ապակեպատ մուտքից կլանվելով հարազատ երկրի ծանոթ պատկերներով` հայտնվում են «Աշնանային Վայոց ձոր» նկարահանդեսում£ Հայաստանի պատմաճարտարապետական կոթողները` Նորավանքն ու Սպիտակավորը, Գնդեվանքն ու Զորաց տաճարը, Սուր կամուրջն ու Հերհերի վանքը, Ցախաց քարն ու երբևէ անառիկ Սմբատաբերդի ավերակները, ակամա մեկտեղում են մեր միջնադարյան մշակույթի հսկաներից մեկի` Մոմիկի ձեռակերտերը£ Ամենևին էլ` ոչ պատահաբար£ Լոռվա ձորում և Արցախում գեղանկարչական բացօթյա փառատոներին մասնակցած արվեստագետների խումբը Մոմիկի 750-ամյա հոբելյանը յուրովի նշանավորելու երախտագետ միտումով էր համահայկական նկարակալին վրձնել մեծատաղանդ հայրենակցի արարչական քանքարի մասունքներով հարուստ Վայոց ձորի ամենաարժեքավոր հատվածները£ Աշնանային վառվռուն երփնապնակով հատուկ գրավչություն էին ստացել թե´ բնությանը սերտաճած կոթողները, թե´ հնամենի գյուղերը` Խաչիկն ու Արատեսը, Արենին, Մարտիրոսն ու Եղեգիսը£ Հետաքրքրական է, որ գրեթե նույն դիտակետից պատկերված միևնույն հուշարձանը տարբեր զգացողություններ էր հարուցում£ Ուրույն ընկալման արտահայտչականությամբ, սակայն, հայացքդ իրենց վրա գամում էին ցուցադրված հարյուրավոր աշխատանքներից ոչ բոլորը£ «Վայոցձորյան ժայռապատկերներում» Արտյուշա Ոսկանյանը լեռնային բեկբեկուն ելուստներով հնարամտորեն վրձնաքանդակել էր մեր հզոր նախնիների մի ամբողջ հավաքականություն£ Աշնանային գունային գամման ողջ շքեղությամբ ցայտում էր Վոլոդյա Սիրունյանի «Հիշատակ Մոմիկից», «Գնդեվանքի կիրճում», «Տեսարան Եղեգիսից» կտավներից£ Սամվել Հարությունյանի բնապատկերներում ամպրոպին, ասես, հաջորդում էր անձրևը, ապա ջերմացնում էր արևը£ Մանվել Անտոնյանի «Շառագունած Նորավանքը», «Ցախաց քարի խաչքարերը» և «Մատուռը Ցախաց քարում» գեղանկարները կիսականգուն հավատքի տխրությամբ էին առլեցուն£ Գույների հյութեղությամբ աչք էին շոյում Հրանտ Թադևոսյանի (Թաթոս) յուղաներկ կտավները, որոնցից մի քանիսն արդեն ծանոթ էին «Լոռվա ձորում» անհատական հոբելյանական ցուցահանդեսից£ Հստակ վրձնահարվածների բնութագրականությամբ առանձնանում էին` Նիկոլ Աղաբաբյանի «Աղոթք Գլաձորում» և «Սուր կամուրջը», Սոս Հարությունյանի «Կեսօրը Խաչիկ գյուղում» և «Արատես գյուղը», Լորիկ Մինասյանի «Տեսարան Արենիից» և «Եղեգիսյան համայնապատկեր», Արմեն Հարությունյանի «Միջնադարյան կամուրջը» և «Աշնանային մեղեդին»£ Յուրատիպ ոճավորմամբ մյուսներից տարբերվող Յուրա Եղիազարյանի «Վայոց ձորի քարայծեր» 2 կտավներից շահեկանորեն առանձնանում էր մեծադիրը£ Բացառիկ էր Գագիկ Ավետիսյանի եռանկարը. սառը գույներով ներկայացված Թանահատի վանքի ու իրիկնամուտի մեջ ընկղմվող Գնդեվանքի կենտրոնում կեսօրվա բարկ արևով ողողված Նորավանքն էր` Մոմիկի քարեղեն մասունքների թագուհին£ Վարդան Ավետիսյանը, «ինքնակամ տեղափոխե լով» Մոմիկին Տաթև, անուղղակիորեն «խախտել» էր Վայոց ձորի սահմանները` միաժամանակ շեշտադրելով համահայկական հետագծի անսահմանությունը£ Համահայկա կանի ձգտում են հանդես բերում նաև բացօթյա գեղանկարչության փառատոն-ցուցահանդեսները£ Վերածնելով շուրջ 60 տարի առաջ Մարտիրոս Սարյանի նախաձեռնած ավանդույթը` անվանի ու նորահայտ նկարիչների խումբը, արդի կերպարվեստում նկատվող միտումներին հստակվելու նոր հնարավորություն ընձեռելուց զատ, այսպիսով ճանապարհ է հարթում` ստեղծագործական մեկ տիրույթում հայկական գաղթօջախների արվեստագետներին միավորելու համար£ Գեղանկարչական առաջին 3 փառատոների հաստատակամ աջակիցներից մեկի` «Փյունիկ» հիմնադրամի նախագահ, պատմական գիտությունների դոկտոր Լևոն Սարգսյանի հավաստմամբ` միջազգայնացման ուղիներն են արդեն հստակվում£ Սանկտ¬Պետերբուրգի նկարիչների հետ ձեռք բերված համաձայնությամբ` մայիս-հունիս ամիսներին հայաստանցի նկարիչների խումբը կհամալրվի նաև օտարերկրացիներով£ Աշխարհասփյուռ հայկական միջավայրի յուրահատ կություններին տեղերում իրազեկվելու ստեղծագործական հնարավորություն հայաստանցի մի շարք նկարիչներ կունենան` ապրիլին Սիրիա մեկնելով£ - Այս կերպ մեր գաղթօջախների կյանքի նկարչական անդրադարձը ևս կարող ենք ունենալ,¬ ասում է Լ. Սարգսյանը£- Ի՞նչ վատ կլինի, եթե հայաստանցի նկարիչները ստեղծեն հնդկական, լիբանանյան կամ ամերիկյան շարքեր£ Արվեստը, կոնկրետ դեպքում` կերպարվեստը, կարող է դառնալ ազգային ինքնության ներկայացման հզոր միջոց և հնարավորություն£ Մայրաքաղաքային ցուցադրությունից հետո «ուղևորվելով» Եղեգնաձոր` «Աշնանային Վայոց ձոր»¬ը, այդ հող ու ջրով ամրացած տեղաբնակների տպավորությունների անաչառ համակարգմամբ, անկասկած, կճշգրտի իր գեղարվեստական արժեքավորությունը£ «Հայկական ներկապնակ» միջազգային գեղանկարչական փառատոնի շրջանակներում, անշուշտ, հայ և օտար կերպարվեստասերին կներկայացվեն նախորդ երեքի ընթացքում ստեղծված շուրջ 400 աշխատանքներից լավագույնները£ Կարևորը` ինքնարտահայտման հավելյալ այս լծակով ստեղծագործական ներշնչանքի նոր ակունք կգտնեն թե´ վարպետները, թե´ նրանց աշակերտները£ :

-Ես հպարտ եմ իմ կենսագրությամբ, իմ անցած ճանապարհով, այն քաղաքով, որի բնակիչն եմ դարձել և որը սիրում եմ իմ հայրենի Մարտունիի պես... Այսպես սկսեց մեր զրույցը ՀՀ ժողովրդական արտիստ, պրոֆեսոր, թատրոնի և կինոյի պետական ինստիտուտի Վանաձորի մասնաճյուղի տնօրեն Հակոբ ԱԶԻԶՅԱՆԸ, ով իրավամբ հայ կինոյի 1970-ականների աստղերից էր:

Տնօրեն` Անժելա Մանասյան, փոխտնօրեններ` Աիդա Դալլաքյան, Աննա Զորաբյան, Մարինե Սայադյան, մանկական կոլեկտիվի ղեկավար` Շողիկ Հակոբյան£ Մայրաքաղաքի Շենգավիթ համայնքի այս դպրոցում շատ հաջողված ու հետաքրքիր միջոցառումներ են անցկացնում£ Բավական է միայն նարեկացյան օրերի մասին խոսել, երբ բարձր դասարանցիներն ու գրականության ուսուցչուհիները հանդես են գալիս ուշագրավ զեկուցումներով ո´չ միայն Նարեկացու պոեզիայի մասին… Մարինե ԱՄԻՐՅԱՆՆ այն ուսուցչուհիներից է, որ երբեք չի բավարարվում բարձրորակ դասերով£ Եվ այն, ինչ չի հասցնում դասերի ընթացքում հրամցնել, փորձում է ցերեկույթների, զանազան միջոցառումների միջոցով£ Մեծն Պարույր Սևակի ծննդյան օրը դպրոցի նիստերի ընդարձակ դահլիճը դարձյալ լեցուն էր£ «Սիրելի´ Պարույր, ի հեճուկս մահի` շնորհավորում եմ քեզ` միշտ կենդանի ու արևային բանաստեղծիդ, քո սքանչելի հոբելյանի առթիվ£ Դու ողջ ես, քանի որ չի մարում լուսավոր ու ջինջ հիշողությունը քո մասին£ Դու ողջ ես, քանի որ լիաթոք հնչում են քո երգերը հավերժական մեր մոլորակի վրա£ Դու կապրես, քանի դեռ աշխարհում գոյություն ունեն սերն ու պոեզիան…»,¬ Ռոժդեստվենսկու սույն խոսքերով է սկսում 11¬րդ դասարանցի Վիկտորյան£ Իսկ նույն դասարանցի Դիանան կապուտիկյանական բնորոշումն է հնչեցնում. - Մեծ մարդ էր Պարույրը£ Նրա մեջ զարմանալիորեն ներդաշնակ էին հողի փիլիսոփան և քաղաքակիրթ բանաստեղծը£ Ծնվելով գյուղում և սերվելով գյուղից` նա իր հոգևոր հացը հայթայթեց հայրենի և համաշխարհային գրականության այն մեծերից, որոնց խոսքի մեջ սիրտն ու միտքը ներդաշնակ են£ Մեծամիտ չէր, որովհետև մեծ էր£ Սիրված էր£ Գիտեր սիրել… Հետո Գրիգորը Սահյան է արտասանում, Տաթևը հուզմունքով պատմում է 1971¬ի հունիսի 17¬ի չարաբաստիկ դեպքի մասին£ Սյուզաննան, Մարիամը, Արմանը, Քնարը, Դավիթը, Ավետիսը, Աստղիկները, Նվարդը Սևակ են արտասանում` վարպետորեն, մեծավարի, անթերի£ Ինչպես տեղին նկատեց Ազգային ինստիտուտի մասնագետ Ալբերտ Միքայելյանը, այն, որ ուսուցչուհին շատ լավ է տիրապետում թեմային, փաստ է, բայց զարմանալին աշակերտներն են, որ այդքան ծանրաբեռնված լինելով, յուրաքանչյուրը մեկ տասնյակից ավելի բանաստեղծություն գիտի, և ինչպե˜ս են արտասանում… Կարծես տարիներով ասմունքի խմբակ են հաճախել£ Թվում էր, թե այդքանով էլ կավարտեն ցերեկույթը£ Սակայն անակնկալ էր սպասվում£ Դահլիճում մարում են լուսերը, և նույն երեխաները էկրանից, այժմ էլ Սևակ են ներկայացնում Զանգակատանը… Ի դեպ, Դավիթն ու մեծ Աստղիկն արդեն առաջին կուրսի ուսանողներ են և չնայած քննությունների թոհուբոհին, եկել են հարազատ դպրոց, ամբողջացնելու սիրելի ուսուցչուհու նախաձեռնած միջոցառման երկրորդ մասը£ Իսկ Մ. Ամիրյանն էկրանին այդպես էլ չի երևում… Քաղաքապետարանի կրթության վարչության գլխավոր մասնագետ Սամսոն Շաշիկյանը խոստովանեց, որ շատ դպրոցներում է եղել, բայց նման միջոցառման առաջին անգամ է մասնակցում£ Մայրենիի ուսուցչուհի Անուշ Աղաջանյանը ցնցված էր գործընկերուհու սևակապաշտությամբ, բանաստեղծություն էր նվիրել նրան£ Ահա մեկ քառյակ. Մորս հետ խոսում` «Մորդ ձեռքերն» են, Հորս եմ հիշում` քո հոր խոսքերն են, Զավակիս լսում` քո խրատներն են, Ո՞նց ես դու այսքան բոլորիս կապել£ Ինչպես միշտ, դպրոցի տնօրեն Ա. Մանասյանն իր շնորհակալական խոսքն ուղղեց ուսուցչուհուն և իրենց հրաշալի սաներին£ Նշենք, որ դպրոցը նախապատրաստվում է նշելու հիմնադրման 45¬ամյակը£ :

Ի զարմանս բազմաթիվ այցելուների, «Խոսելով միմյանց հետ` անձնական հիշողություններ անցյալի մասին Հայաստանում և Թուրքիայում» երկարաշունչ խորագրով ՀՆՄ Նկարչի տան երկրորդ հարկում բացված ցուցահանդեսը կերպարվեստի հետ որևէ առնչություն չուներ£ Ըստ էության, այն հրապարակային ամփոփումն էր Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարության ֆինանսավորմամբ 2009¬ից իրականացվող միջազգային ծրագրի, որի գլխավոր նպատակը հայ¬թուր քական հարաբերությունների բարելավումն էր£ Ռուսաստանում և Ուզբեկստանում ոչ վաղ անցյալի ուսուցման ինտերակտիվ մեթոդներով փոխըմբռնման եզրեր գտնելու փորձառությամբ` Գերմանիայի Միջազգային համագործակցության ինստիտուտը ձեռնարկել էր Հայոց Եղեռնի պատմական բեռի տակ կքած հարևան երկրների ներկայիս սերունդների միջև հաշտարար երկխոսության կամրջի շինարարությունը£ Հայաստանի «Հազարաշեն» ազգաբանական հետազոտությունների կենտրոնի և Թուրքիայի «Անատոլիայի մշակույթ» կազմակերպության հետ համագործակցելով` գերմանացի խաղաղարարները հայերեն, թուրքերեն և անգլերեն լեզուներով հրատարակված ստվարածավալ գրքում ներկայացնում էին Հրանուշ Խառատյանի և Լեյլա Նեյզիի ղեկավարած հետազոտությունների ընդհանուր պատկերը£ Հայոց ցեղասպանության զոհերի, հրաշքով փրկվածների սերունդների հարյուրավոր ներկայացուցիչների բանավոր պատմությունների վերաշարադրանքով էլ վերստին հանրաճանաչվում էր պատմական դառը ճշմարտությունը£ Ցուցասրահում տասնյակ վահանակների վրա յուրովի քարտեզագրված էին հետազոտության մեջ ներգրավվածներից մի մասի հիշողության սահմանները£ Հուշերի պատառիկների մեջբերմամբ` հիշողության քարտեզները որոշակի զգացական ներգործություն էին ունենում£ Հայ և թուրք ժողովուրդների հասարակ մահկանացուների վերհուշի լեզուն ինքնին տարբերակվում էր պատմության դասագրքերի (հավաստի կամ կեղծ ընդհանրացումներով կազմված) չոր ու ցամաք խոսքից£ Ի դեպ, թուրքերի անունները փոփոխված էին` անձերի անվտանգության հասկանալի նկատառումներով£ Ընթացիկ տարվա հունվարի 10¬ից Գյումրիում, Վանաձորում և Իջևանում շրջած, ապա Երևանում հանգրվանած պատմաքաղաքական այս ցուցադրությամբ ու նորընծա գրքով թե որքան կդյուրանա հայ¬թուրքական քաղաքական երկխոսությունը` դժվար է ասել£ Վերջին տարիներին մեր խոշոր մշակութային փառատոներում թուրք (կամ` հայկական ծագումով թուրք) գործիչների մասնակցության ընդլայնման փաստը վերստին ակներև է դարձնում Հայաստանի բարիդրացիական դիրքորոշումը£ Հատկապես մեծ է «Ոսկե ծիրանի» ներդրումը£ Ամեն դեպքում, անկարելի է զուտ մշակութային, նույնիսկ խորացված փոխըմբռնմամբ դարավոր թշնամանքի ժառանգական կոդը բարեփոխել£ :

Վա՞խն է պատճառը, թե՞ դավանափոխության արդյունքում լավ հեռանկար ունենալու հույսը, թերևս էական չէ£ Փաստն է կարևորը` ամեն շաբաթ առնվազն 20 պակիստանցի քրիստոնյա իսլամ է ընդունում (հղում կատարելով Catholic World News¬ին` գրել է «Սեդմիցա. ru¬ն)£ Վերջերս սպանվել էր Պակիստանի Փենջաբի գյուղապետ Սալման Տասիրը, ով իշխող` ժողովրդական կուսակցության կարևորագույն դեմքերից մեկն էր և կոչ էր անում փոխել «աստվածանարգության» մասին գործող օրենքը£ Մեծությամբ երկրի երկրորդ քաղաք Լահորում հազարավոր մուսուլմաններ պահանջել էին` «Մա´հ քրիստոնյանե րին և քրիստոնյաների բարեկամներին»£ - Մարդիկ չեն վստահում ոստիկանությանը կամ արդարադատության համակարգին, և ներկայումս առկա սարսափը նախկինում երբևէ չի եղել,¬ ասել է տեղի կաթոլիկների նշանավոր ներկայացուցիչ Պիտեր Ջեյկոբը£ Իսկ Պակիստանի Մարդու իրավունքների հանձնաժողովի անդամ Նադիմ Էնտոնին հավելել է. - Այսօր ոչ մեկն իրեն անվտանգ չի զգում£ Մարդիկ վախենում են£ :

«Բատկիվշչինա» կուսակցության ղեկավար Յուլյա Տիմոշենկոն հայտարարել է, թե պնդելու է, որպեսզի քննիչն իրեն թույլ տա հեռանալ Ուկրաինայի սահմաններից£ - Բրյուսելից` անմիջապես եվրոպական խորհրդարանի ղեկավար, պարոն Եժի Բուզեկից ես ևս մեկ հրավերք եմ ստացել£ Իմանալով, թե ինչ պայմաններ են առաջադրվում, նա բնագիրն արդեն ուղարկել է վավերացված թարգմանությամբ,¬ ասել է Յուլյան լրագրողներին` հարցաքննությունից առաջ£ Նրա խոսքերով` Բուզեկի նամակը ոչ միայն նոտարական հաստատմամբ է, այլև բավարարում է Ուկրաինայի գլխավոր դատախազության բոլոր պահանջները. Այսուհանդերձ` նրան թույլ չի տրվել հեռանալ երկրից£ Տեղեկացնենք, որ անցյալ շաբաթ էքս-վարչապետուհու չեմ քրեական նոր գործ է հարուցվել£ Այս անգամ` թե´ իշխանության չարաշահման, թե´ Ուկրաինայի տարածք «իբր բժշկական մասնագիտացված Opel Combo ավտոմեքենաներ» ներկրելու մեղադրանքով£ - Պետությանը հասցված վնասի ընդհանուր գումարը կազմում է 67 միլիոն գրիվեն (ավելի քան 8 մլն դոլար),¬ նշված է Գլխավոր դատախազության հաղորդագրության մեջ£ Նախկինում Տիմոշենկոն վկա էր` շտապօգնության մեքենաների «գործով»£ - Պարզվել է, որ գնված 1000 Opel Combo ավտոմեքենաները բուժօգնության մեքենաների որևէ խմբի չեն դասվում, մասնագիտացված փոխադրամիջոց չեն համարվում և բժշկական նշանակության ապրանք չեն,¬ դատախազության հաղորդագրությունից մեջբերում է կատարել «Ինտերֆաքսը»£ 20 տարուց` 2,3 միլիարդ Առաջիկա 2 տասնամյակների ընթացքում 700 միլիոնով աշխարհում կաճի մուսուլմանների թիվը` ներկայիս 1,6 միլիարդից դառնալով 2,3 մլրդ£ Այս տվյալները CWN¬ն քաղել է Pew Forum on Religion and Public Life կազմակերպության զեկույցից£ Համեմատության համար նշենք, որ 1990¬ին աշխարհում հաշվվում էր 1,1 մլրդ մուսուլման£ Մինչև 2030 թվականը, երկրագնդի վրա ապրող բոլոր մարդկանց հաշվարկով` նրանք կբազմանան 23,4-26,4 %¬ով£ :

Միացյալ Նահանգների փոխնախագահ Ջոժեֆ Բայդենն արդեն հայտարարել է 2012 թ. կայանալիք նախագահի ընտրություններում իր թեկնածությունն առաջադրելու մասին (տեղեկացրել է Reuters¬ը)£ Նա բացատրել է, որ ինքը սատարում է Բարաք Օբամայի քաղաքականությունը և պատրաստ է նրա հետ առաջադրվել Դեմոկրատական կուսակցության կողմից` ինչպես 2008¬ին£ Բայդենը նաև շնորհակալություն է հայտնել Նախագահին` իրեն աջակցելու և վստահելու համար` փոխնախագահի պաշտոնը ստանձնելը համարելով լավագույն որոշումը, որն ինքը երբևէ կայացրել է£ Գալիք տարի նորից առաջադրվելու դիմում Օբաման դեռևս չի ձևակերպել£ Բայց Սպիտակ տան աղբյուրների տվյալներով` ընտրական քարոզարշավը նա կսկսի եկող տարեսկզբից£ :

Էստոնացի գանձախույզ Էրկին (ազգանունը չի նշվում) Ռաազիկու ավանի մերձակայքում` նախկին կոլտնտեսային դաշտում գանձարկղիկ է գտել£ Դրանում եղել են 1329 արծաթադրամներ և արծաթյա 9 տարբեր առարկաներ, որոնք հողում թաղվել են մոտավորապես 1060¬ական թվականների սկզբին` վիկինգների (հին սկանդինավյան զինվոր) կողմից£ Արկղիկում հայտնաբերվել է նաև կավե անոթի մնացորդներ, ինչը և հնագետներին հուշել է, որ գտնված գանձն ամբողջական է£ Գտնված մետաղադրամների մեծ մասը դրվագված են եղել ներկայիս Գերմանիայի տարածքում, մնացածը` Անգլիայում, Դանիայում, Շվեդիայում, Արաբիայում և Հունգարիայում£ Ինչպես նաև` Իտալիայում ու Բոհեմիայում£ Էրկին գանձը գտել է հիմա արդեն իրեն պատկանող հողակտորից, սակայն ոչ թե սեփականատիրոջ իրավունքով յուրացրել է դա, այլ հանձնել պետությանը` արժանանալով պարգևի£ Այս գտածոն միակը չէ. 2007 թ. էստոնական Սաարեմաա կղզում նույնպես գանձ է գտնվել, որի դիմաց գտնողին պարգևատրել էին 32 հազար եվրոյով£ :

Դոմոդեդովո օդանավակայանում տեղի ունեցած ահաբեկչական գործողության ժամանակ, պարզվում է, տուժել է նաև սլովակյան կինոաստղ Զուզանա Ֆիալովան, ով մեր հանդիսատեսին ծանոթ է «Փոքրիկ ամառ» (ըՈոՖպ սպՑՏ), «Ելակի գինի», «Ստի կանոնները» և այլ ֆիլմերից:

«Հիմնական բնազդ» ֆիլմի գլխավոր դերակատար Շերոն Սթոունը, ով դարձավ միլիոնավոր տղամարդկանց երազանքը, նկարահանվել է «Օրվա վարձը` 5 դոլար» կատակերգությունում, որն ունի գրավիչ սյուժե:

Հրապարակվել է Մայքլ Ջեքսոնի կտակը, որը հիասթափեցրել է նրա եղբայրներին: Երգիչը ոչինչ չի կտակել նախկին կանանց, եղբայրներին, քույրերին ու հորը: